Zabawki sensoryczne, dzięki którym Twoje dziecko będzie się lepiej i szybciej rozwijało

Zabawki sensoryczne, dzięki którym Twoje dziecko będzie się lepiej i szybciej rozwijało

O integracji sensorycznej (SI) prawdopodobnie słyszał niemal każdy rodzic. Często kojarzy się nam z niepełnosprawnościami, autyzmem. A naukowcy szacują, że nawet u 5-15% dzieci obserwuje się różnego typu zaburzenia integracji sensorycznej. Czasami rodzice nie wiedzą, że odbiegające od normy zachowanie jest spowodowane niewystarczającym lub nieprawidłowym przetwarzaniem bodźców zmysłowych, czyli właśnie zaburzeniami integracji sensorycznej. Niektóre dzieci potrzebują profesjonalnej terapii, inne wystarczy odpowiednio stymulować i zachęcać do różnego rodzaju zabaw sensorycznych. 

W 1972 roku amerykańska psycholog A. Jean Ayres stworzyła podstawy prekursorskiej terapii integracji sensorycznej. Dzięki niej dzieci z problemami rozwojowymi mają szansę na lepsze funkcjonowanie w życiu emocjonalnym, społecznym i rodzinnym. A sama terapia przypomina zabawę, dlatego dzieci czerpią z niej mnóstwo radości.

Zabawy sensoryczne poleca się również prawidłowo funkcjonującym dzieciom, ponieważ na pewno nie zaszkodzą, a mogą pomóc w stymulowaniu rozwoju na każdym etapie. Zabawy oraz zabawki sensoryczne nie są skomplikowane, drogie i trudno dostępne. Z łatwością można je zrobić w domu lub kupić w zwykłym sklepie z zabawkami. Wystarczy wiedzieć, czego szukać. 

Zabawki sensoryczne? A po co?

Przecież moje dziecko jest zdrowe! Zaburzenia integracji sensorycznej objawiają w różny sposób. Czasami są tak zawoalowane, że rodzic nie zdaje sobie sprawy z problemu. Dzieci z zaburzeniami SI mogą być nadmiernie pobudzone, ruchliwe, nieuważne, mieć problemy z koncentracją lub wręcz przeciwnie – chaotyczne, nad wyraz spokojne i apatyczne. Typowe są reakcje nieadekwatne do sytuacji, trudności z dostosowaniem nastroju, płaczliwość, wybuchy złości, agresja lub całkowita utrata kontroli. Wtedy z pewnością trzeba się udać do specjalisty, który zleci odpowiednią terapię i zaproponuje aktywności i zabawki sensoryczne. 

Ważne: Nie można diagnozować czy rehabilitować dziecka ze zdiagnozowanymi zaburzeniami SI na własną rękę! Nieprawidłowo dobrane rodzaje stymulacji mogą mieć groźne skutki uboczne i przynieść odwrotny skutek. Jeśli chcesz, by po prostu Twoje dziecko lepiej i szybciej się rozwijało, wspomóc różne procesy, to wystarczy tworzyć lub kupować zabawki, które dostarczają różnorodnych bodźców i pobudzają wszystkie zmysły. Są to właśnie zabawki sensoryczne. Ciekawe zabawy z elementami SI bez przeszkód można proponować dziecku, nie będąc specjalistą. 

Jakie zabawki sensoryczne kupić? Najlepiej zacząć od tego, że zabawki sensoryczne powinny pobudzać wszystkie 5 zmysłów, czyli: wzrok, słuch, węch, dotyk i smak. Zwróćmy uwagę, że dziś dziecko coraz bardziej oddala się od doświadczeń zmysłowych, co w przyszłości może skutkować gorszą jakością życia. Zabawki SI zaspokajają sensoryczne potrzeby dziecka, stymulują zmysły, co jest warunkiem prawidłowego rozwoju.

Zabawki sensoryczne – dotyk
Do stymulacji systemu dotykowego świetnie sprawdzają się wszelkie ciastoliny, plasteliny, masy kreatywne. Wszystko co można lepić, ugniatać, rozciągać, formować, rwać. W kilka chwil można przygotować masę solną i tworzyć z niej najróżniejsze formy. Jeśli nie masz czasu lub wprawy w domowej produkcji, polecam gotowe i bardzo atrakcyjne dla dzieci produkty, np.:
• Magiczna modelina,
• Magiczny piasek,
• Ciastolina.

Oprócz tego zawsze warto mieć w zapasie farby do malowania rączkami, które dzieci po prostu uwielbiają.
Jeśli wybieramy zabawki wspierające rozwój sensoryki, to zwróćmy uwagę, by można było nimi manipulować na wiele sposobów i miały różne faktury. Młodsze dzieci lubią bawić się różnego typu stolikami i tablicami manipulacyjnymi, które aktywizują zmysł dotyku. Bardzo dobrze sprawdzi się również wszystkim znana kostka motoryczna.
No i oczywiście różnego typu nawlekanki, przy których trzeba manipulować rączkami i paluszkami. Wystarczy zrobić dziurki na kartce papieru i dać dziecku, by przewlekało sznurek lub sznurówkę.

Ciekawe tego typu zabawki sensoryczne to np.:
• Drewniana dżdżownica,
• Zestaw do tkania papieru,
• Sznurowane zwierzęta,
• Bransoletki plecione,
• Sznurowane jabłko.

Rozwijanie zmysłu dotyku odbywa się również dzięki masażom

Wystarczy codziennie w trakcie lub po kąpieli dotykać ciało dziecka dłońmi, gąbkami lub innymi przedmiotami. Delikatne wcieranie kremu lub oliwki jest niesamowicie przyjemnym doznaniem, które przy okazji stymuluje rozwój mózgu i buduje więź z dzieckiem.
Zabawki sensoryczne – słuch

Do rozwijania percepcji słuchowej przydadzą się wszelkie zabawki wydające dźwięki. Jednak nie mam tu na myśli „fałszujących” pozytywek, a raczej takie, które wydają bardziej czyste i przyjemne dźwięki, np.:
• Ksylofon (cymbałki),
• Dzwonki,
• Grający kulodrom (rewelacja!),
• Drewniany bębenek,
• Dźwiękowe memory (również hit dla dzieci).

Do zabaw sensorycznych można wykorzystać także przedmioty codziennego użytku, np. tykający zegar, garnki, łyżki. Ciekawą zabawą jest zgadywanie, skąd dochodzi dźwięk, czy jest blisko, czy daleko. Oprócz tego polecam zabawy rytmiczne, podczas których dziecko powinno powtórzyć usłyszany rytm wystukany np. na bębenku. Warto pamiętać, że dzieci z nadwrażliwością słuchową często nie lubią głośnych dźwięków i ogólnie hałasu, który ich męczy i nadmiernie pobudza.

Zabawki sensoryczne – wzrok

Wzrok rozwija się m.in. dzięki obcowaniu z różnymi kolorami, odcieniami, kontrastami oraz w trakcie zabaw manipulacyjnych i motorycznych. Stymulowanie percepcji wzrokowej odbywa się np. poprzez wrzucanie piłeczek czy klocków pudełka, wyjmowanie drobnych przedmiotów rękami lub szczypcami, a także podczas zabaw z piłką, balonem, lotkami, kręglami itp. Świetnie sprawdzają się różnego rodzaju sortery. Młodszym dzieciom polecam np. układankę na paliku, a trochę starszym zestawy klocków drewnianych. Oprócz tego piłki pod każdą postacią, np. kauczuki lub skoczki.

Zabawki sensoryczne – smak i węch

Stymulowanie zmysłów smaki i węchu może się odbywać tak naprawdę wszędzie, ale idealna do tego jest oczywiście kuchnia. To tam, pomagając przy gotowaniu dziecko ma szansę obcować z różnymi zapachami i testować kubki smakowe. Przyprawy czy różne produkty spożywcze oferują całą gamę smaków i zapachów. Można się świetnie bawić w odkrywanie nowych zapachów, rozpoznawanie smaków z zamkniętymi oczami. 

Każda okazja jest dobra do zabaw sensorycznych

Często nawet nie zdajemy sobie sprawy, że zwykły spacer do lasu lub na plac zabaw dostarcza mnóstwo bodźców sensorycznych. Trudno o lepszy prezent dla dziecka niż regularne obcowanie z przyrodą, pozwalać chodzić boso po trawie czy piasku, zbierać kamienie i patyki, wchodzić na drzewa, turlać się z górki. Dzieci muszą jeździć na rowerze, hulajnodze, grać w piłkę. To wszystko również zaliczamy do zabaw sensorycznych. Wiele prostych, ale naprawdę niesamowitych zabawek sensorycznych można wykonać samemu.

Kreatywni rodzice budują tablice manipulacyjne ze starych przedmiotów, tworzą maty o różnych fakturach czy zachęcają do zabaw z masą solną. Oczywiście nie każdy rodzic ma chęci czy umiejętności do tworzenia pomocy sensorycznych. Na szczęście oferty sklepów są tak bogate i różnorodne, że bez problemu kupimy dobrej jakości, bezpieczne, a przy okazji wspomagające rozwój zabawki. Jeżeli dziecko jest już po diagnozie, ma konkretne zalecenia, najlepiej zapytać terapeuty, jakie zabawki poleca.

Warto wspierać procesy integracji sensorycznej. Jeśli zależy nam po prostu na lepszym rozwoju systemu nerwowego, wtedy bez obaw można wybierać zabawki dostarczające bodźców sensorycznych przedstawione wyżej. Zawsze miejmy na uwadze, że powinno się dbać o rozwój wszystkich 5 zmysłów: węchu, słuchu, dotyku, wzroku i smaku. Dzięki temu zwiększa się szansa, że w przyszłości dziecko będzie z łatwością się uczyło i z przyjemnością obcowało ze światem w każdej sferze życia. Nie będzie miało trudności z przyjmowaniem i interpretowaniem bodźców, a co najważniejsze stanie się pewnym siebie, stabilnym emocjonalnie człowiekiem.     

Przeczytaj również: 

• Na czym polega edukacja według Planu Daltońskiego?
• Zabawki sensoryczne, dzięki którym Twoje dziecko będzie się lepiej i szybciej rozwijało